Vì Sao Chúng Ta Đã Đi Việt Nam ?
Trần Thanh Lưu dịch cuốn
“Viet Nam: Why Did We Go?” Tác giả: Avro Manhattan
bản rời || Mục Lục | 15 tháng 12, 2009
Chương 14
Những Cuộc Đàn Áp Tôn Giáo và Những Cuộc Tự Thiêu
Dư Luận Thế giới Buộc Hoa Kỳ Phải "Lên Án Những hành Động Áp Bức" của Diệm.
► Thiểu số Ca-tô và Phật giáo đồ ► Núi lửa phe phái nổ tung ► Cờ của
Vatican xuất hiện trong một thành phố Phật giáo ► Ngày Lễ Phật Đản
bị cấm ► Đại hồng chung của chùa Xá Lợi ► Phật giáo đồ đốt một xóm
đạo ► Thông điệp của nhà sư ► Cuộc tự thiêu ► Biểu tình hàng loạt
chống Diệm ► Lệnh phong tỏa chùa chiền ► Phật giáo đồ bị cảnh sát
của Diệm giết ► Sinh Viên Học Sinh Phật tử bị bắt và tra tấn ► Tị
nạn trong Tòa đại sứ Mỹ ► Dân Mỹ ‘sững sốt’ về sự tàn nhẫn của Diệm
► Hoa Kỳ "lên án những hành động áp bức" của Diệm ► Nhóm vận động
hành lang Ca-tô-CIA-Diệm làm bé chuyện khuấy động của Phật giáo.
Mức độ trầm trọng trong chính sách đàn áp tôn giáo của Diệm có thể
bị phán xét hay nhất, nếu chúng ta nhớ rằng Ki-tô giáo trong khu vực
Đông Nam Á là một thiểu số, và hơn nữa, rằng Giáo Hội Công Giáo là
một thiểu số của một thiểu số. Ở Việt Nam, trên tổng dân số tại thời
điểm đó từ 10 đến 11 triệu dân, chỉ có 1 triệu rưỡi là giáo dân
Ca-tô La mã. Trong số này, hai phần ba là dân tị nạn từ miền Bắc,
trong khi các tín đồ Ki-tô khác, chủ yếu là Seventh Day Baptists
hoặc Adventists, có khoảng 50 ngàn người. Phần còn lại của quốc gia
là thuần Phật giáo hay các tôn giáo phát xuất từ Phật giáo. Điều này
có nghĩa là rằng giáo dân Ca-tô chỉ gồm chừng 12 đến 13 phần trăm
của toàn bộ Nam Việt Nam. Tương tự nếu so sánh 12 đến 13 phần trăm
tín đồ Phật giáo, hoặc Ấn giáo (Hindus), hay Hồi giáo (Moslems)
cố
khủng bố 230 triệu dân chúng Mỹ, mà đa số là tín đồ Ki-tô giáo.
Chiến dịch xói mòn của ông, và sự loại bỏ trực tiếp hay gián tiếp
ảnh hưởng chính trị và tôn giáo của Phật giáo, tất nhiên, đã song
hành với sự tạo lập ra một nhà nước cảnh sát trị, và với sự tăng tốc
Ca-tô hóa nhà nước, quân đội và lực lượng cảnh sát của mình.
Dù ôm đồm như thế, các hoạt động chống phá Phật giáo của Diệm đã
được ranh ma che dấu ở hậu trường. Trước khi phải đối phó với nó,
chính sách này đã được biện giải là trước hết ông ta phải tăng cường
bộ máy chính trị và cảnh sát của mình. Tia lửa đã lóe chớp khi núi
lửa phe phái, bao lâu nay đã âm ỉ ngầm cuối cùng bùng nổ công khai
vào ngày 5 tháng 6, năm 1963 [tác giả ghi: “on June 5, 1963”.
GCDG: đúng ra là ngày 6 tháng 5 – May 6, 1963]. Giáo dân Ca-tô
La mã tổ chức ngày lễ tôn vinh Tổng Giám mục Ngô Đình Thục, anh của
Diệm. Trong sự vui mừng của họ, họ đã treo cờ của Vatican tại Huế,
một thành phố chủ yếu Phật giáo. Không có sự chống đối hoặc bất kỳ
cuộc biểu tình bạo động nào về phía Phật giáo đồ.
Ba ngày sau, toàn bộ dân Nam Việt Nam chuẩn bị chào mừng ngày Đản
sinh lần thứ 2507 của Đức Phật. Lễ kỷ niệm đặt trọng tâm ở Huế,
trung tâm của nền văn hóa Phật giáo trong suốt hơn 2000 năm qua.
Phật giáo đồ xin phép treo cờ Phật giáo. Câu trả lời của chính quyền
Diệm là một tiếng Không rõ to! Khi đến ngày lễ, hàng ngàn Phật tử
biểu tình phản đối sự từ chối của chính phủ. Ngoài ra hai ngày trước
đó, Diệm đã ban hành một sắc lệnh cấm treo các biểu trưng tôn giáo.
Sắc lệnh chỉ được ban ra sau khi giáo dân Ca-tô đã treo cờ của
Vatican. Quân đội của Diệm bắn vào đám đông và giết chín Phật tử.
Hầu quả của chủ nghĩa đề cao Ca-tô như thế là các cuộc biểu tình đã
diễn ra trên khắp Nam Việt Nam. Các nhà lãnh đạo Phật giáo đã hội
kiến Diệm, yêu cầu kết thúc sự phân biệt đối xử như thế. Diệm từ
chối bồi thường cho các nạn nhân, từ chối trách nhiệm, và ngay cả từ
chối trừng phạt những kẻ đã chịu trách nhiệm về cuộc tàn sát.
Các nhà lãnh đạo Phật giáo, không nao núng, đã tập hợp 400 tăng ni,
và vào ngày 30 tháng 5 đã ngồi lì bốn giờ liền trước mặt tòa nhà
Quốc hội ngay tại trung tâm Sài Gòn. Sau đó, vì không được đáp ứng,
họ tuyên bố 48 giờ tuyệt thực. Cuộc tuyệt thực lây lan ra các nơi
khác. Sau một cử chỉ lấy lòng khi ông sa thải ba viên chức cán bộ
của ông ta; Diệm tuyên bố rằng cuộc tàn sát đã được gây ra bởi –
những kẻ khuấy động Cộng sản. Cuộc tuyệt thực lan rộng sang quần
chúng, cho đến hơn 10 ngàn cá nhân đã tham gia ngay tại Sài Gòn. Để
gia tăng tính nghiêm trọng của cuộc biểu tình quần chúng, đại hồng
chung của chùa Xá Lợi đã dược gióng lên không ngừng. Ở Huế, kinh đô
Phật giáo, cuộc biểu tình ôn hòa đã trở nên bạo động và bạo lực lại
nổ ra. Cuộc bạo hành không kềm chế đến nổi ngôi đại tự Từ Đàm đã bị
đốt phá gần rụi.
Sự chịu đựng của Phật giáo cuối cùng đã nhường chỗ cho sự tức giận
cụ thể. Một đám đông Phật tử đã tự xử luật và đã đốt rụi một xóm đạo
Ca-tô gần Đà Nẵng [GCND: thực ra việc này xảy ra vào những năm sau ông Ngô Đình Diệm chết và sau khi ông Dương văn Minh bị lật đổ, tức sau ngày 30-1 1964, khi những phần tử Cần Lao Công giáo bắt đầu hồi phục]. Tại Huế, cuộc bạo loạn tái phát, nhà cầm quyền ra
lệnh thiết quân luật. Kết quả là, một đám đông Phật giáo đồ, do sinh
viên học sinh (SVHS) dẫn đầu, biểu tình trước tòa đại biểu chính
phủ, quân đội được gọi đến. Lựu đạn cay đã được tung ra và hơn 77 cá
nhân phải nhập viện vì các vết bỏng.
Thêm nhiều cuộc biểu tình Phật giáo diễn ra. Tất cả chẳng đi đến
đâu. Cuối cùng, một nhà sư Phật giáo cao tuổi, Hòa Thượng Thích
Quảng Đức, đã gửi một kiến nghị đến Tổng thống Diệm. Nội dung viết:
"thi hành một chính sách bình đẳng tôn giáo." Rồi thì ngài yên lặng
ngồi xuống giữa một đường phố chính của Sài Gòn, đổ xăng vào mình và
tự thiêu đến chết. Đó là ngày 2, tháng sáu. 1963 [GCND: Đúng ra
là ngày 11 tháng sáu]. Cuộc tự thiêu đã gây ra phản ứng rất lớn
bên trong và bên ngoài Nam Việt Nam. Cả thế giới không thể hiểu được
những gì đang xảy ra, các phương tiện truyền thông cố ý hay vô tình
đã làm vẩn đục và đã tường thuật trái ngược nhau về tình trạng thật
của chính sự. Tuy vậy Diệm vẫn không chịu nhúc nhích. Các nhà sư
Phật giáo khác theo gương Hòa Thượng Thích Quảng Đức. Trong một thời
gian ngắn, sáu vị đã tự đốt cháy mình đến chết để phản đối (chính
sách kỳ thị tôn giáo).
Diệm và hầu hết các ủng hộ viên Ca-tô của ông đã không hề xao xuyến.
Thật vậy, ngay cả một số người của họ còn chế giễu việc tự thiêu. Bà
Nhu, em dâu của Diệm chẳng hạn, đã cho rằng các Phật tử "đã tự nướng
thịt lấy mình" (barbecuing themselves). Các cuộc biểu tình của Phật
giáo tiếp diễn trong suốt tháng tiếp theo. Vào ngày 30, tháng bảy 30
ngàn người đã tham gia niểu tình phản đối tại Sài Gòn và Huế. Ở Huế
ngày 13 tháng tám, đã xảy ra bạo loạn không kiểm soát được. Một nhà
sư trẻ tuổi, ĐĐ.Thích Thanh Tuệ, tự thiêu đến chết trong chùa Phước
Duyên (Huế), theo gương của một vị khác vài ngày trước đó, ĐĐ.Thích
Nguyên Hương, đã tự thiêu vào ngày 4 tháng tám (Phan Thiết). Rồi vào
ngày 15 tháng tám, một ni cô, Diệu Quang, tự thiêu trong sân của
chùa Từ Đàm.
Theo sau các cuộc biểu tình cá nhân và đoàn thể Phật giáo, cuối cùng
Diệm đã tự lột mặt nạ, ban hành một cuộc phong tỏa toàn quốc bằng
cách tuyên bố tình trạng quân luật. Cảnh sát của Diệm đã được thả
lỏng. Họ chiếm, đóng, vây hãm và cướp phá hết chùa này đến chùa
khác trong thủ đô, tại Huế, Khánh Hòa, Đà Nẵng và các thị trấn khác.
Họ đã trấn áp các cuộc biểu tình với sự thô bạo ghê tởm nhất và đánh
đập nhiều nhà sư Phật giáo. Cuối cùng một lệnh đã được ban hành đóng
cửa tất cả các chùa chiền. Lệnh này đã được đáp lại với sự căm hờn
tập thể. Hổn loạn xảy ra. Trong riêng thành phố Huế, vào ngày 21
tháng tám, khoảng dưới một trăm Phật tử bị cảnh sát của Diệm giết
chết, trong đó có ba mươi SVHS Phật tử.
Cuộc thảm sát được tiếp nối với các cuộc bắt bớ hàng loạt. Cả ngàn
tăng ni bị giam giữ khắp cả Nam Việt Nam. Mật thám Diệm thản nhiên
bắn giết hoặc tha hồ đánh đập có tổ chức đám đông Phật giáo đồ. Lực
lượng đặc biệt, dưới sự bao che của Ngô Đình Nhu, bắt giử bất cứ nhà
lãnh đạo Phật giáo nào mà họ có thể tìm thấy. Các Phật tử danh tiếng
đã bị tra tấn bởi cảnh sát đặc biệt. Chùa chiền bị phong tỏa. Vào
ngày 25 tháng 8 ngàn 200 SVHS đã bị bắt với cùng với 6 ngàn cá nhân
khác. Hai ngày sau, ngày 27, 4 ngàn người nữa đã bị giam cầm. Ngày 3
tháng chin 5 ngàn 6 trăm sinh viên học sinh biểu tình khắp các
trường. Ngày 15 tháng chín, 6 ngàn sinh viên học sinh khác đã biểu
tình tại Đà Lạt, và tại những nơi khác.
Đầu tháng mười, hàng ngàn SVHS Phật tử đã bị bắt giữ và tra tấn bởi
mật vụ của Nhu. Các nhà lãnh đạo Phật giáo đã phải ẩn tích, một
trong những vị nổi bật nhất, TT. Thích Trí Quang, tị nạn bên trong
các bức tường của chính tòa Đại sứ Mỹ. Sự kiện đã được thế giới biết
đến cũng nhờ nhiều người Mỹ trong các lớp chính quyền dân sự và quân
sự đã bày tỏ sự kinh hãi vào những gì họ đã được chứng kiến với
chính mắt của mình. Hầu hết trong số họ, mặc dù còn lẫn lộn với các
vấn đề cơ bản của sự xung đột chính trị-tôn giáo, song đã bị sững
sốt cực độ trước sự độc ác của chế độ Diệm. Tại Washington, các cảm
xúc cũng không kém sâu sắc. Đã có các cuộc buộc tội và chỉ trích lẫn
nhau. Các cuộc đàn áp tôn giáo ở Nam Việt Nam đã đe dọa nền hòa bình
trong nước của chính nước Mỹ. Bên cạnh đó, phần còn lại của thế giới
đã được bắt đầu chú ý đến các sự kiện bằng cách công khai đặt câu
hỏi một cách ngượng nghịu vè mục đích thực sự về sự hiện diện của
Hoa Kỳ trong khu vực Đông Nam Á.
Cuối cùng Hoa Kỳ đành ra một tuyên bố, "... Có vẻ là chính phủ của Việt Nam Cộng
Hòa, đã áp đặt các biện pháp đàn áp nghiêm trọng chống lại các nhà lãnh đạo Phật
giáo Việt Nam... Hoa Kỳ lên án các hành động đàn áp loại này." Dù đã có điều
này, và cả thế giới đều biết vậy mà các phương tiện truyền thông của Mỹ vẫn im
lặng một cách lạ lùng về toàn bộ vấn đề. Khi bị buộc phải tường thuật các tin
tức về các cuộc đàn áp tôn giáo đối với Phật tử gây bởi giáo dân Ca-tô Diệm, thì
hoặc là họ cung cấp sự tường thuật tối thiểu, hoặc thu nhỏ toàn bộ vấn đề khi
không thể bẻ cong các tin tức được. Nhóm vận đông Công Giáo-CIA-Diệm muốn rằng
một khi toàn bộ bức tranh đã trở nên bị làm cho mờ đi thì người dân Mỹ chưa thể
hành động được.
Nhà sư, Thich
Tiêu Diêu, tự thiêu đến chết trong sân của chùa Từ Đàm. Qua nổi đớn đau bởi
hỏa thiêu, thân thể của ngài được nhìn thấy cong queo trong lửa. Ngài đã tự
thiêu để phản đối việc ban hành các luật lệ chống Phật giáo của Tổng thống
Ca-tô Diệm. Điều này đã diễn ra tại đất thiêng Phật giáo thành phố Huế, Nam
Việt Nam ngày 16 tháng tám, 1963. Trước khi châm lửa, nhà sư đã tuyên bố qua
một loa máy rằng ngài đã quyết tự thiêu trước chính ngôi chùa để ủng hộ
những đòi hỏi của Phật giáo về các quyền dân sự và quyền tôn giáo của họ đã
từng bị từ chối bởi Tổng thống Ca-tô Diệm. Sau khi nói xong ngài đã tẩm xăng
vào tăng bào và tự châm lửa. Đó là lần tự thiêu đầu tiên để phản đối sự đàn
áp Phật giáo của Ca-tô giáo tại Nam Việt Nam. Lòng can đảm và tự hy sinh của
các tăng sĩ đã gây một ấn tượng lớn lao không chỉ trên toàn Việt Nam, mà còn
cả toàn thế giới bên ngoài.

Cuộc tự thiêu của ni cô, Thích Nữ Thanh Quang, tại chùa Diệu Đế ở Huế, vào
ngày 31 tháng năm, 1963.
Các cuộc tự
thiêu là cao điểm của các cuộc phản đối của Phật giáo chống lại sự khủng bố
của Ca-tô giáo bởi Diệm và hai người anh em, tổng giám mục và thủ lãnh ngành
mật vụ. “Các nhà bất đồng” Phật giáo đã bị bắt và tống giam vào các trại tập
trung mà không được cần được xét đến các quyền tự do dân sự hoặc tự do cá
nhân. Giữa năm 1955 và 1960 ít nhất đã có 24 ngàn ngời bị thương tật, 80
ngàn người bị thủ tiêu hay ám sát, 275 ngàn người đã bị giam giở hoặc tra
tấn. Cuối cùng 500 ngàn người đã được gửi vào trại giam hay trại tập trung.
Bộ máy đàn áp của nhà nước Công giáo đã trở nên áp đảo và tàn ác đến nổi Hoa
Kỳ phải phản đối, một cách riêng tư hay chính thức về đặc tính tôn giáo trơ
trẻn của chính sách Ca-tô của Diệm. Nhiều nhà sư Phật giáo noi gương của ni
cô Thích Nữ Thanh Quang trong việc phản đối chế độ Ca-tô của Diệm. Phải có
lòng can đảm tự thân lớn lao mới chuẩn bị cho mình cái chết do tự thiêu để
duy trì niềm tin tôn giáo của chính mình. Các cuộc tự thiêu của các tăng ni
Phật giáo đã giúp làm sống lại niềm tin tôn giáo của hàng triệu Phật tử,
những người đã quyết chống lại các luật lệ bất công của chính phủ Diệm. Giáo
Hội Công Giáo đã không hề bày tỏ bất cứ lòng phiền muộn hoặc ngưỡng mộ cho
các bậc tử đạo Phật giáo này.

Những biểu lộ
kinh hãi trên khuôn mặt của các phụ nữ Việt Nam đang than khóc, trong khi
chứng kiến thân thể của một sư cô đang cháy, sư cô đã tự thiêu và chết dưới
mắt của hàng trăm người khủng khiếp đứng xem. Sư cô đã bị lửa thiêu trong
sân của một ngôi chùa ở Sài Gòn. Sư cô đã tự thiêu để phản đối chống lại
những luật lệ chống Phật giáo đang được thi hành bởi chính quyền Nam Việt
Nam. Các tăng ni đã nêu và theo gương của sư cô. Tự hy sinh của những người
Phật tử như thế đã giúp thu hút sự chú ý của thế giới phương Tây vào thực tế
của sự đàn áp đang được tiến hành đối với các Phật tử bởi chế độ
Công-giáo-trị ở Nam Việt Nam. Không chỉ trong thời Diệm đang làm tổng thống
mà còn cả về sau. Nhiều người Phật tử đã bị tù đày và đã bị tống giam vào
các trại tập trung vì phản đối những luật lệ kỳ thị chống lại họ đã được
thông qua bởi nhà cầm quyền Công Giáo.

Giáo dân
Ca-tô ẩu đả với Phật tử tại Sài Gòn, thủ đô của Nam Việt Nam. Những bọn ô
hợp Ca-tô tấn công các Phật tử khi họ phản ứng chống các quy định cấm Phật
từ cầu nguyện trong và ngoài các tự viện của họ. Các bom xăng "Molotov
cocktails" đang nổ chống lại đội quân không vũ trang đã cố gắng phân chia
các đối thủ. Những người này đã ném đá và đùng gậy gộc. Các cuộc hổn loạn
tương tự đã xảy ra trong các vùng khác của đất nước, khi Tổng thống Diệm ban
hành luật lệ chống Phật giáo. Các đám ô hợp trong ảnh này đang chiến đấu bên
ngoài một nhà thờ Công giáo tại thủ đô. Nhiều tòa nhà Ca-tô đã bị Phật tử
tấn công, khi giáo dân Ca-tô Diệm phong tỏa tất cả các chùa chiền Phật giáo.
Giáo dân Ca-tô trả thù tấn công lại các tòa nhà của Phật giáo. Cảnh sát của
Diệm lại thiên vị Ca-tô vì nhiều thành viên của cảnh sát đặc biệt lại chính
là giáo dân Ca-tô và do đó, bản thân đã chống lại Phật giáo.

Cuộc tự thiêu
trước nhà thờ Công giáo La mã ở Sài Gòn.
Những người
qua đường đang cầu nguyện và nhiều người khóc than khi một nhà sư Phật giáo
tự thiêu đến chết trước nhà thờ Công giáo La mã ở Sài Gòn. Những cuộc tự
thiêu này chứng tõ cường độ của lòng sôi sục chống lại sự bất công của các
quy định chống Phật giáo và giúp củng cố ý chí của Phật tử chống lại sự đàn
áp của Công Giáo. Các tăng ni Phật giáo kiên trì thực hành cuộc đề kháng thụ
động và đã chứng tỏ niềm tin của họ vào sự phản đối bất bạo động bằng cái
chết cho lý tưởng của họ. Những người khác thiếu kiên nhẫn đã tạo nên những
cuộc biểu tình phản đối bạo động chống lại cảnh sát mật vụ và quân đội được
gửi vào các đường phố để chế ngự những người Phật tử đã kháng sự sách nhiễu
và đàn áp của Ca-tô.

Quang cảnh kinh hoàng của một nữ giáo viên dang tự thiêu đến chết trước những
người chứng kiến bị sửng sốt. Cô giáo, một nửa bị lửa tiêu hủy, đang gập
mình trong nổi đau đớn quằn quại. Một ni cô Phật giáo đang kêu than gần bên,
được hỗ trợ bởi bạn bè. Cuộc tự thiêu này xảy ra trước một ngôi chùa ở Sài
Gòn, một ví dụ khác về độ sâu của sự thất vọng tạo bởi sự đàn áp của giáo
dân Ca-tô Diệm chống lại dân chúng Phật giáo của Nam Việt Nam.
xem phiên bản Anh ngữ
Tác giả: Avro Manhattan
Người
Dịch: Trần Thanh
Lưu
Còn nữa: Chương 15 - Ngày Tàn Của Nền Độc Tài Công Giáo
Các bài cùng tác giả
Trang Sách Nước Ngoài