Ảo Tưởng Về God

(God Delusion)

Richard Dawkins / Huỳnh Văn Hoàng dịch

https://sachhiem.net/SACHNGOAI/GOD_DELUSION/StarkingH_00.php

09-Aug-2015

0  1

Để tưởng nhớ
Douglas Adams (1952-2001)

LỜI GIỚI THIỆU

Khi còn là một đứa trẻ, thì vợ tôi không thích trường học của nàng và nàng ước gì đã có thể  không học ở ngôi trường đó. Rất nhiều năm sau đó, đến khi 20 tuổi nàng mới tiết lộ sự thật không vui này với ba mẹ, và mẹ nàng đã hết sức kinh ngạc: “ Nhưng con yêu, tại sao lúc đó con không đến nói với chúng ta điều đó?”. Câu trả lời của Lalla - vợ tôi - cũng chính là câu chủ đề hôm nay: “Nhưng con đâu có biết rằng con đã có thể ”.

Tôi đâu có biết rằng mình đã có thể.

Tôi hoài nghi - à không, tôi chắc rằng đã có rất nhiều người khác, những người đã được nuôi và lớn lên trong môi trường tôn giáo này hoặc một tôn giáo nào khác, và đã không còn cảm thấy vui vẻ trong đó, không còn tin tưởng hoặc đã có những hoài nghi về những điều ác độc đã được làm nhân danh nó; những người cảm thấy trong mình những khát khao mơ hồ muốn từ bỏ cái tôn giáo của cha mẹ họ, họ đã ước rằng họ có thể, nhưng họ không nhận ra rằng từ bỏ hay không  chính là sự lựa chọn của bản thân.

Nếu bạn là một trong số những người kể trên, quyển sách này dành cho bạn.

Mục đích của quyển sách này là nâng cao ý thức cho người đọc - nó sẽ nâng cao ý thức để dẫn đến sự thật là việc trở thành một người vô thần là một nguyện vọng thực tế, dũng cảm và đẹp đẽ. Bạn có thể trở thành một người vô thần  hạnh phúc, cân bằng, đạo đức với sự đầy trí tuệ.

Đó cũng chính là thông điệp đầu tiên trong những thông điệp của tôi có tính nâng cao ý thức. Và tôi còn muốn gửi đến bạn thêm ba cách nâng cao ý thức khác nữa.

Tháng 1 năm 2006, tôi đã làm một bộ phim truyền hình gồm hai phần trên đài truyền hình của Anh quốc (kênh số 4)  gọi là Root of All Evils? ( Nguồn gốc của mọi tà ác?). Ngay từ lúc đầu tôi đã không thích cái tựa đề. Tôn giáo không phải là nguồn gốc của mọi cái ác, không một điều đơn lẻ nào lại là nguồn gốc cho tất cả những điều khác. Nhưng tôi lại rất thích thú tấm hình quảng cáo do kênh 4 đăng trên báo chí. Đó là một tấm hình chụp đường chân trời ở Manhattan với tựa đề bên dưới “Hãy tưởng tượng về một thế giới không có tôn giáo”. Sự liên hệ ở đây là gì? Hình ảnh hai tòa  nhà cao của Trung Tâm Thương Mại Thế Giới hiện rõ.

Ảnh https://www.sodahead.com/

Hãy tưởng tượng  với John Lennon, một thế giới không có tôn giáo. Hãy tưởng tượng không có những kẻ đánh bom liều chết, không có ngày 11/09 ( vụ tấn công tòa tháp đôi của Trung Tâm Thương Mại Thế Giới), không có ngày 07/07 (vụ khủng bố ở London), không có các cuộc thập tự chinh, không có các cuộc săn lùng giết những “phù thủy”, không có ”Âm Mưu Thuốc Súng” (Ca-tô giáo dòng Jesuits ở Anh muốn giết vua và định cho nổ nghị viện Anh), không có sự chia cắt Ấn Độ (chia Ấn Độ thành hai nước Ấn Độ Giáo và Hồi Giáo), không có cuộc tranh chấp Israel và Palestine (Do Thái giáo và Hồi giáo), không có các cuộc thảm sát như ở Serbia/ Croat/ Muslim, không có việc đàn áp và tàn sát người Do Thái với tội danh “giết Chúa”, không có “bạo loạn” ở bắc Ireland (Ái Nhĩ Lan), không có “giết người vì danh dự”, và càng không có những nhà truyền giáo trên tivi với quần áo láng coóng, tóc bóng mượt, lừa đảo những người nhẹ dạ cả tin nhằm vơ vét hết tiền của họ (God muốn bạn cho đi đến khi cảm thấy đau đớn). Hãy tưởng tượng là không có tổ chức khủng bố Taliban đã cho nổ tung những pho tượng Phật cổ xưa, không có những cuộc hành hình công khai bằng cách chặt đầu những người vì dám báng bổ tôn giáo, không lấy cây đánh đập phụ nữ chỉ vì phạm tội để hở một vài phân da thịt ra ngoài.

Tình cờ, đồng nghiệp của tôi Desmond Morris kể với tôi rằng bài hát tuyệt vời của John Lemon khi cho phát ở Mỹ người ta đã cắt bỏ câu “Và cũng không có tôn giáo”. Và còn có một phiên bản thậm chí còn vô liêm sỉ hơn đã đổi câu đó thành “Và cũng có một tôn giáo nữa”.

Có lẽ bạn cảm thấy rằng thuyết bất khả tri ( agnosticism) thì cũng có lý, chủ nghĩa vô thần cũng chỉ mang tính giáo điều như niềm tin tôn giáo? Nếu vậy, tôi hy vọng ở chương 2 sẽ thay đổi suy nghĩ của bạn, bằng cách thuyết phục bạn rằng “Giả thuyết về God” cũng chỉ là một trong những giả thuyết mang tính khoa học về vũ trụ, nó nên được phân tích với sự hoài nghi giống như bất kỳ giả thuyết nào khác.         

Hoặc có lẽ bạn được dạy rằng những nhà triết gia và những nhà thần học đã đưa ra những lý lẽ rất vững chắc đủ để chúng ta tin vào God. Nếu bạn cho rằng là vậy, thì rất có thể bạn sẽ khoái chương 3 về “ luận cứ về sự hiện hữu của God” -  các bạn sẽ thấy rằng những luận cứ đó trở nên  yếu ớt một cách ngoạn mục.

Có lẽ bạn nghĩ rằng tất nhiên là God phải hiện hữu, vì nếu không thì có cách nào khiến thế giới được tạo ra? Làm cách nào mà sự sống xuất hiện,   trong tất cả tính cách đa dạng phong phú của nó, với hàng triệu loài sinh vật lạ lùng  như thể nó được “thiết kế”  vậy? Nếu bạn suy nghĩ theo hướng này thì tôi hy vọng bạn sẽ bừng tỉnh  khi đọc chương 4 “ Tại sao chắc chắn là không có God !” Rời xa khỏi xu hướng “một nhà thiết kế”, những ảo tưởng về sự thiết kế trong thế giới ngày nay được giảng giải    dễ hiểu hơn với sự tao nhã tàn phá do thuyết chọn lọc tự nhiên của Darwin.

Và, trong khi thuyết chọn lọc tự nhiên chỉ giới hạn vào việc giải thích sự sống trên trái đất, nó cũng nâng cao ý thức của chúng ta để có thể hiểu về vũ trụ với một cách thức tương tự như vậy. Sức mạnh như cần cẩu như sự chọn lọc tự nhiên là điều thứ hai trong bốn điều để nâng cao ý thức của tôi.

Có lẽ các bạn nghĩ rằng nhất định phải có một God hay nhiều God bởi vì những nhà nhân loại học và lịch sử học thường nói rằng những tín đồ tôn giáo chiếm phần lớn trong mọi nền văn hóa của con người. Nếu bạn cho rằng điều đó thuyết phục, xin hãy tham khảo ở chương 5  “ Nguồn gốc của tôn giáo”, với sự giải thích tại sao “ niềm tin” hiện diện khắp nơi.

Hay là bạn nghĩ rằng niềm tin tôn giáo là cần thiết cho chúng ta  có nền đạo đức và luân lý chính đáng? Chúng ta cần God để trở thành tốt hơn đúng không? Vậy xin ghé qua đọc chương 6 và chương 7, để hiểu rằng tại sao là không đúng. Bạn vẫn còn một chút yếu đuối cho rằng tôn giáo  là một điều tốt đẹp cho thế giới ngay cả khi bạn chính thức từ bỏ niềm tin của mình? Chương 8 sẽ gợi cho bạn suy nghĩ rằng những đường lối của tôn giáo không tốt cho thế giới này.

Nếu bạn cảm thấy ngay từ đầu bản thân đã bị mắc bẫy trong tôn giáo mà bạn được nuôi lớn lên, cần đặt ra một câu hỏi cho chính bạn là nó đã xảy ra như thế nào. Câu trả lời thường là những hình thức nhồi sọ từ nhỏ (bắt đầu bằng lễ rửa tội). Nếu bạn được đặt vào một tôn giáo thì chắn chắn đó chính là tôn giáo của cha mẹ bạn. Nếu bạn được sinh ra ở Arkansas và  nghĩ rằng đạo Kito là đúng và Islam là sai, bạn sẽ suy nghĩ ngược lại nếu bạn được sinh ra ở Afghanistan. Điều đó cho thấy bạn chính là nạn nhân của sự nhồi sọ tôn giáo từ nhỏ.  Cần đổi lại nếu bạn sinh ra ở Afghanistan.

Toàn bộ những vấn đề về tôn giáo và tuổi thơ chính là chủ đề của chương 9, và   gồm có điều thứ 3 trong việc nâng cao ý thức của tôi.

Giống như những người có chủ trương bình đẳng nam nữ sẽ nhíu mày khi họ nghe một ai đó chỉ xưng “ông” thay vì phải xưng “ông hay bà” hoặc là “ đàn ông” (man)  thay vì là “ con người” (human). Tôi muốn mọi người phải do dự bất cứ khi nào khi họ nói cụm từ “đứa trẻ Catholic” hay “đứa trẻ Muslim”. Các bạn có thể nói “đứa trẻ có cha mẹ là người Catholic” nếu các bạn thích, nhưng làm ơn hãy ngăn họ lại nếu như một ai đó nói về “đứa trẻ Catholic”, hãy chỉ cho họ thấy rằng trẻ em còn quá nhỏ để nhận thức được quan điểm của chúng về vấn đề tôn giáo, cũng giống như chúng còn quá nhỏ để có được quan điểm về kinh tế hay chính trị. Như tôi đã nói mục đích là nâng cao ý thức cho nên tôi sẽ không xin lỗi vì đã đề cập những điều trên trong lời giới thiệu cũng như  ở chương 9

Thật vậy cho dù có lập lại điều này nhiều đến mấy bạn cũng sẽ không thấy rằng nó là đủ. Cho nên tôi sẽ lại một lần nữa: đó không phải là một đứa trẻ Muslim, nó chỉ là đứa trẻ có cha mẹ Muslim mà thôi. Đứa trẻ đó còn quá nhỏ để có thể biết rằng nó có là một Muslim hay không.

Không làm gì có thứ nào gọi là một đứa trẻ Muslim cũng không làm gì có thứ gọi là một đứa trẻ Christian.

Từ chương 1 cho đến kết thúc chương 10, bắt đầu và kết thúc quyển sách bằng sự giải thích, theo nhiều cách, làm  sao hiểu biết đúng đắn về thế giới tráng lệ mà không bao giờ biến thành tôn giáo, khi nó nhồi nhét cố chiếm đoạt vai trò của nó trong lịch sử một cách không chính đáng.có thể lấp đầy vai trò đầy cảm hứng mà tôn giáo đã chiếm hữu một cách không đầy đủ trong lịch sử.

Điều nâng cao ý thức thứ tư của tôi chính là sự tự hào khi trở thành một người vô thần. Là một người vô thần thì chúng ta không có gì phải ân hận về bất kỳ điều gì hết. Ngược lại phải nói rằng nó còn là một điều đáng tự hào, đứng thẳng trên đôi chân mình ngẩng cao mặt nhìn tới chân trời phía xa. Vô thần là sự biểu hiện độc lập mạnh mẽ trong suy nghĩ, cộng thêm một tâm hồn lành mạnh.

Thật sự có rất nhiều người trong tâm hồn của họ biết rằng họ là những người vô thần, nhưng lo lắng không dám nói ra với gia đình hay người khác, trong một vài trường hợp ngay cả với chính bản thân họ. Một phần, là bởi vì nguyên nhân từ chính cái danh “ vô thần” đã bị thường xuyên bồi đắp thành một nhãn hiệu  như là sự khủng khiếp và đe dọa. Chương 9 có trích dẫn một câu chuyện bi hài kịch của danh hài Julia Sweeney, khi gia đình cô khám phá ra cô là người vô thần khi đọc một tờ báo. Không tin vào God – may ra họ vẫn có thể chấp nhận – nhưng một người vô thần ! Một người Vô Thần ( giọng nói của người mẹ biến thành một tiếng gào).

Ở đây tôi cần phải lưu ý một vài điều, đặc biệt là với những độc giả người Mỹ ,vì tôn giáo của nước Mỹ ngày nay là một cái gì thực sự đáng chú ý. Luật sư Wendy Kaminer đã có chút phóng đại khi nói rằng đem tôn giáo ra diễu cợt cũng liều lĩnh giống như việc đem đốt một lá cờ ngay trong văn phòng của hội chiến binh Mỹ (American Legion Hall).

Bởi vậy cái tình trạng mà những người vô thần ở Mỹ hiện nay gặp phải nó cũng gần giống như cái thực trạng của những người đồng tính luyến ái 50 năm về trước. Hiện nay sau khi xuất hiện phong trào Gay Pride (tự hào là người đồng tính), mặc dù vẫn còn chưa dễ dàng mấy nhưng ít nhất vẫn có khả năng một người đồng tính được bầu vào văn phòng chính phủ.

Chúng ta nên biết trong một cuộc thăm dò dư luận của Gallup vào năm 1999 với câu hỏi: “Liệu bạn có bỏ phiếu cho một người có trình độ và rất xứng đáng nhưng …”

Rõ ràng là những người Vô Thần như chúng tôi còn một con đường rất dài (còn xa, còn lâu).

Nhưng các bạn nên yên tâm rằng số lượng những người Vô Thần thì đông đảo hơn rất nhiều, đặc biệt trong các giới trí thức ưu tú, nhiều hơn là chúng ta tưởng. Sự thực này đã có từ thế kỷ XIX, khi đó John Stuart Mill đã có thể nói rằng: “Thế giới này chắc chắn sẽ kinh ngạc nếu họ nhận ra   một tỉ lệ rất lớn những thứ trang trí sang giá nhất, những người lỗi lạc nhất, ngay cả trong số đông những người trí tuệ   và đức hạnh, đều là những người hoàn toàn hoài nghi về tôn giáo” .

Thực ra, điều đó càng đúng hơn nữa ở thời đại ngày nay, tôi sẽ chứng minh điều đó trong chương 3., Nguyên nhân tại sao có rất nhiều người không muốn công khai là người vô thần là vì đa số trong chúng ta rất miễn cưỡng để công khai ra ngoài. Điều tôi mơ ước là quyển sách này có thể giúp người ta có thể mạnh dạn công khai. Nó cũng giống như là trường hợp của những người đồng tính, càng có nhiều người ra công khai thì lại càng có thêm nhiều người gia nhập. Có thể có một  nhóm người quan trọng để bắt đầu một chuỗi phản ứng dây chuyền.

Những cuộc thăm dò dư luận ở Mỹ cho chúng ta thấy rằng con số những người Vô Thần và những người theo thuyết  bất khả tri đông hơn hẳn so với tín đồ của đạo Do Thái (Jews), thậm chí nó còn đông hơn hầu hết những nhóm tôn giáo cá biệt khác . Nhưng  không như những người Do Thái, những người nổi tiếng là một trong những nhóm vận động hành lang hiệu quả nhất ở Mỹ, và cũng không giống như những người Ki-tô giáo thuộc phái evangelical, những người nắm giữ nhiều quyền lực chính trị. Những người Vô Thần và những người theo thuyết bất khả tri thì lại không có tổ chức và tất nhiên sẽ không tạo được ảnh hưởng nào .

Tuy nhiên, những người Vô Thần đã được so sánh như một bầy mèo, vì họ thường có khuynh hướng suy nghĩ độc lập và không  khuất phục quyền lực. Nhưng bước khởi đầu tốt nhất là lập nên một nhóm những người sẵn sàng xuất hiện công khai, như vậy sẽ khuyến khích những người khác làm theo. Cho dù những người vô thần không thể thống nhất thành một đàn mèo, với số lượng lớn, họ sẽ tạo ra được tiếng vang, và không ai có thể bỏ qua họ được .

Từ Delusion (ảo tưởng) trên tựa đề của tôi đã khiến cho một vài bác sĩ tâm thần lo lắng, họ cho rằng đó chính là thuật ngữ chuyên môn của Y học, không nên đem nó ra làm chủ đề để bàn tán. Có tới ba người trong số họ đã viết cho tôi để đề  nghị một thuật ngữ đặc biệt khác để chỉ sự ảo tưởng trong tôn giáo: “Relusion” (= ảo tưởng tôn giáo), có thể từ này sẽ chính xác hơn. Nhưng tôi sẽ vẫn sử dụng từ Delusion (ảo tưởng) và tôi sẽ giải thích tai sao dùng nó.

Từ điển “Penguin English Dictionary” định nghĩa ảo tưởng là “một niềm tin hay cảm giác sai trái”.Thật ngạc nhiên, để minh họa cho từ này cuốn từ điển đã trích dẫn lấy một câu của Phillip E. Johnson : “Thuyết tiến hóa của Darwin chính là sự giải phóng nhân loại khỏi cái ảo tưởng rằng định mệnh của nó đã được kiểm soát bởi sức mạnh cao hơn”.  Có phải đó cũng là Phillip E. Johnson người đã dẫn đầu thuyết Sáng Tạo chống lại thuyết tiến hóa của Darwin tại chính nước Mỹ ngày nay?

Thật ra, đúng như vậy, và câu trích dẫn đó đã bị tách ra khỏi ngữ cảnh. Tôi cũng hy vọng những điều mà tôi đã nói nhiều sẽ được lưu ý vì người ta đã không lịch sự với tôi  trong vô số những trích dẫn từ trong những tác phẩm của tôi về thuyết sáng tạo, , cố tình sai lạc và tách ra khỏi ngữ cảnh. Bất kể  Johnson hiểu theo ý nghĩa nào đi nữa,     nhưng khi nó đứng riêng như vậy thì tôi sẽ vui vẻ ủng hộ.

Từ điển trong nhu liệu Microsoft Word lại cung cấp định nghĩa về từ Delusion (ảo tưởng) là: “Sự tin tưởng sai lầm trong thời gian dài mặc dù có bằng chứng hiển nhiên chứng minh ngược lại, nhất là nó có thể được hiểu như là một triệu chứng của rối loạn tâm thần”. Đoạn đầu của định nghĩa trên xem như đã  diễn tả về niềm tin tôn giáo một cách hoàn hảo.  Còn về chỗ  đó có phải là triệu chứng của bệnh nhiễu loạn tâm thần hay không thì tôi xin nghe theo Robert M.Pirsig tác giả của cuốn “Thiền và nghệ thuật về bảo trì xe moto”, khi ông phát biểu : “Khi một người  mắc chứng ảo tưởng, thì được gọi là triệu chứng của bệnh điên. Khi nhiều người mắc chứng ảo tưởng , họ gọi là tôn giáo”.

Nếu quyển sách này làm được việc như tôi mong đợi, những người đọc lúc bắt đầu mở nó ra là người có tín ngưỡng thì sẽ trở thành người Vô Thần sau khi đọc xong. Thiệt là một lạc quan quá đỗi tự tin! Đương nhiên, những bộ não đã đặc quánh lòng tin tôn giáo giống như “những cuộn len đã bị nhuộm màu ngay khi mới vừa se sợi”, sẽ miễn nhiễm với lý luận, sự đối kháng của họ được  bồi dưỡng vì bị nhồi sọ từ nhỏ đến lớn. Họ được tẩy não bằng những phương pháp được hoàn thiện qua mấy thế kỷ (bât kể bằng tiến hóa hay bằng thiết kế).

Một trong những chiêu trò miễn dịch hiệu quả nhất chính là cảnh báo hoặc cấm người ta đọc những quyển sách có nội dung như quyển sách này , cho rằng đó là “Việc làm của ma quỷ (Satan)” . Tuy vậy tôi vẫn có lòng tin rằng bên ngoài cũng còn có rất nhiều người với đầu óc cởi mở hơn – những người tuy bị nhồi sọ từ nhỏ nhưng không quá bị nhiễm,  có sự thông minh bẩm sinh đủ tốt để vượt qua sự nhồi sọ, hoặc là một lý do nào khác mà không bị đầu độc.  Những tinh thần tự do như vậy chỉ cần một xíu khích lệ là đủ để phá vỡ sự ràng buộc, thoát khỏi cái  niềng kim cô của tôn giáo.

Còn không, ít nhất thì tôi hy vọng rằng những người đã đọc quyển sách này xong, không có ai còn nói câu: “Tôi không biết tôi đã có thể”.

Tôi gửi lời cảm ơn những người đã giúp đỡ trong việc biên soạn quyển sách này (người dịch xin lượt bỏ phần này , để người đọc đỡ mất thời gian , nếu bạn đọc nào muốn đọc thêm có thể tìm đọc trong bản gốc ).

(Kỳ tới: Chương 1)

Bạn đọc có thể viết nhận xét trên Facebook

Trang Sách Ngoại