|
13 tháng 7, 2010 |
Lời Người Dịch:
Hai vị lỗi lạc
trong ngành chuyên môn, nhưng đặc biệt tiếng tăm đến từ ngoài ngành học của
mình tại Âu Mỹ, trong thế giới Anh ngữ, hiện còn sống, mà tôi nghĩ là gần
nhất với Bertrand Russell, là Noam Chomsky
và Richard Dawkins.
Bertrand Russell |
Noam
Chomsky |
Richard Dawkins |
Hơn 50 năm trước, cũng tại Oxford, nước Anh,
trong Thần học và Phản chứng, Antony Flew đã dậm
chân với các nhà thần học ngoan cố, chúng ta đã đọc; nay đến phiên Dawkins,
một giáo sư Oxford, phải sẵng giọng về họ vì những trống rỗng, vô dụng, mà
chúng ta sắp nghe.
Về phương diện may mắn, không được như các vị
này, nên tôi đã phải ở trong vị thế của một nạn nhân! Trong một trường mệnh
danh là đại học trước đây ở miền Nam Việt Nam, người ta đã mời những người
học trò chăm chỉ, đỗ đạt của môn thần học Kitô vào dạy, đóng những vai giáo
sư “triết học”, và những lớp triết lý của họ đã thành những lớp thần học
cưỡng bách.
Nhớ
lại một lớp học loại như thế, điển hình do một thày chăn chiên già, dòng dõi
hoàng tộc Nguyễn phụ trách, ông đã chuyển toàn bộ giảng khóa siêu hình học,
ngay từ những phút mở đầu đến những phút cuối ở buổi học cuối cùng, ròng rã
hơn sáu tháng, thành nội dung là những tuyên truyền trắng trợn, một chiều và
bây giờ nhớ lại, ấu trĩ ngớ ngẩn, về một gót Kitô (Christian God) của ông,
vốn thực chỉ là một huyễn tưởng, ít nhất là đối với rất nhiều người khác,
như nhan đề của một quyến sách nổi tiếng của Richard Dawkins.
Cho đến nay, tôi vẫn không dám chắc ông [chăn
chiên già kiêm giáo sư triết học] này, có thực hiểu, hay có muốn biết đến sự
khác biệt giữa thần học và siêu hình học hay không. Còn một vài bạn học biết
được của tôi, “gót” đối với họ là ông ngáo ộp, một ông “kẹ”, mà nếu không
chấp nhận trong bài thi cuối khóa, viễn tượng duy nhất mở ra, lúc còn chưa
chết, là thi hỏng, rời trường, “bị” (tôi chưa nghe ai nói “được” cả) gọi
nhập ngũ Thủ Đức. Có lẽ đây là kinh nghiệm đầu tiên của họ về “gót”, lúc ấy
còn phải viết hoa, gọi bằng tên lấy từ gốc Tàu “Thượng Đế”!
Tạm dịch bài viết ngắn sau đây, như giới thiệu
Richard Dawkins. Khuôn mặt vô thần tiêu biểu được biết đến nhiều nhất hiện
nay trong giới khoa học Anh Mỹ. - LDB
Một bài bình luận ngọt xớt
đến rầu trên tờ nhật báo Anh Independent, gần đây đã nêu câu hỏi
nhằm đến một hòa giải giữa khoa học và thần “học”. Nó ghi thêm rằng ‘Người
ta muốn biết càng nhiều càng tốt về nguồn gốc của chúng”. Chắc chắn là
tôi hy vọng người ta muốn thế, nhưng quái lạ, làm thế nào mà một người lại
nghĩ thần học có được bất cứ mảy may gì hữu dụng để nói về đề tài này?
Khoa học đảm trách về kiến
thức kể từ nguồn gốc của chúng ta về sau. Chúng ta biết xấp xỉ vũ trụ đã bắt
đầu khi nào, và tại sao nó phần lớn là gồm hydrogen. Chúng ta biết tại sao
những vì sao đã tạo hình và điều gì đã xảy ra ở bên trong chúng, chuyển
hydrogen sang thành những nguyên tố khác, và như thế khai sinh ra hóa học
trong một thế giới của vật ký học. Chúng ta biết những nguyên lý cơ bản của
một thế giới hóa học có thể trở thành sinh vật học như thế nào thông qua sự
trỗi dậy của những phân tử tự-tạo bản-sao cho mình. Chúng ta biết nguyên lý
về tự-tạo bản sao như thế nào, qua tuyển chọn theo thuyết Darwin, để dựng
nên tất cả sự sống, gồm cả loài người [1].
Là khoa học và chỉ mình khoa
học mà thôi, đã đem cho chúng ta kiến thức này, và hơn nữa, đã cho với nó
chi tiết tràn đầy, hết sức hấp dẫn, cộng hưởng xác nhận lẫn nhau. Đối với
tất cả từng mỗi một trong những câu hỏi này, thần học đã chủ trương một quan
điểm vốn đã được chung cuộc chứng minh là sai lầm. Khoa học đã xóa bệnh đậu
mùa, có thể tạo miễn nhiễm chống lại hầu hết những vi rút chết người thời
trước, có thể giết chết hầu hết những bacteria chết người thời trước. Thần
học đã không làm gì cả, nhưng chỉ nói về bệnh dịch như là hậu quả của tội
lỗi. Khoa học có thể đoán trước khi nào một sao chổi sẽ lại xuất hiện, chính
xác đến hàng giây, và khi nào trời-trăng-đè-bóng [2] lần tới sẽ xảy ra. Khoa
học đã đem con người lên mặt trăng và phóng ầm ầm những hỏa tiễn thám hiểm
vòng quanh Saturn và Jupiter. Khoa học có thể bảo cho bạn biết tuổi của một
vật hóa thạch nào đó và rằng tấm vải liệm thành Turin [3] là một giả tạo
thời trung cổ. Khoa học biết đích xác những chỉ thị của DNA trong rất nhiều
vi rút, và sẽ, ngay trong đời của rất nhiều người đọc hiện nay, cũng làm như
thế với genome con người.
Những gì mà thần học đã từng
nói có được đến một chút hữu dụng dù nhỏ nhất nào cho bất kỳ một ai không?
Đã khi nào thần học từng nói bất cứ điều gì mà có thể chỉ ra được rõ ràng là
đúng và là không hiển nhiên chưa? Tôi đã nghe những nhà thần học, đã đọc họ,
đã tranh luận chống họ. Tôi đã chưa từng bao giờ nghe bất kỳ một ai trong họ
nói bất kỳ điều gì có được một ít sử dụng dù nhỏ nhất đến đâu, bất kỳ điều
gì đã không nhạt nhẽo rõ ràng hay chẳng sai lầm rành rành.
Nếu như tất cả những thành
tựu của các nhà khoa học ngày mai bị xóa sạch, sẽ không có thày thuốc, nhưng
chỉ có các thày phù thủy, không có chuyên chở nhanh hơn ngựa kéo, không
computer, không sách in, không có canh nông ngoài mức nông dân trồng trọt đủ
sống. Nếu như tất cả những thành tựu của các nhà thần học ngày mai bị xóa
sạch, sẽ có một ai ghi nhận được đến một chút nhỏ nhất khác biệt nào không?
Đến ngay cả những thành tựu xấu của các nhà khoa học, những bom, những con
tàu săn cá voi dùng âm sonar hướng dẫn, chúng đều được việc cả! Những thành
tựu của các nhà thần học chẳng làm bất cứ được gì!, chẳng tác động bất cứ
gì, chẳng có nghĩa bất cứ gì. Điều gì đã khiến bất cứ một ai đó nghĩ “thần
học” có chút nào được là một “môn học” đây?
Richard Dawkins
(http://richarddawkins.net/articles/88)
Lê Dọn Bàn
tạm dịch- bản nháp thứ nhất
(Jul/2010)
http://chuyendaudau.blogspot.com/
http://chuyendaudau.wordpress.com
[Source: The
Emptiness of Theology (Free Inquiry magazine, Vol 18, No. 2) ]
[1] Thật gọn ghẽ - thế giới
hóa học – rồi vật lý – rồi sinh học, rồi có sự sống và chúng ta ra đời, từ
đấy.
[2] Tôi tạm dịch “eclipse”.
[3] Trong giới tín đồ Kitô,
vẫn cứ truyền đi truyền lại một tấm vải, hiện giữ ở thành phố Turin nước Ý,
và huyền thoại về nó - cho đây là tấm vải che mặt Jesus khi ông chết! Không
phải là người Âu Mỹ không tin nhảm, không mê tín, dị đoan đâu.
http://chuyendaudau.blogspot.com/2010/07/su-rong-khong-cua-than-hoc.html