Thưa quí vị,

 

Tôi đang đọc Công Giáo Chính Sử của bác Trần Chung Ngọc và bác Nguyễn Mạnh Quang.  Tôi thật sự khâm phục và hâm mộ hai bác ấy về khối kiến thức lịch sử và rất cám ơn hai bác đã dày công sưu tập những tài liệu quí giá này.  Tôi rất cảm động khi đọc những dòng dẫn nhập đầu ngay phần đầu của bác Trần Chung Ngọc giải thích tại sao phải làm công việc này.

 

Tôi vừa đọc hết trang trích lời của các danh nhân Âu-Mỹ.  Phải nói là cực kỳ bổ ích nhưng tôi xin mạn phép có vài ý kiến về vài lời dịch trong phần này theo lời bác TCN đã nói ở phần đầu rằng bác sẵn sàn đón nhận ý kiến từ độc giả.

 

50. Oliver Wendell Holmes:

 

Ý kiến:

 

Thành ngữ: "not worth a damn" có nghĩa là worthless theo answer.com cho nên tôi nghĩ có thể dịch là ...một linh hồn "vô dụng" hay tốt nhất là ...một linh hồn "vứt đi".  Tôi nghĩ ý tác giả là vậy.

 

 

Tôi nghĩ câu này có thể dịch như sau để người chỉ biết tiếng Việt dễ hiểu hơn:

 

Sự thật là cả hệ thống tín ngưỡng dựa trên chuyện sa ngã của con người đó đã dần biến mất đi trong đầu óc hiểu biết của con người đã được khai sáng.

 

51. Victor Hugo (1802-1885), Văn hào Pháp: * Khi anh bảo tôi rằng Thiên chúa của anh đã tạo ra anh theo hình ảnh của ông ấy, tôi trả lời rằng hắn ta phải thật là xấu trai (When you tell me that your deity made you in his own image, I reply that he must have been very ugly.)

 

Tôi nghĩ ở đây tác giả Hugo chơi chữ.  Chữ ugly trong tiếng Anh có cả hai nghĩa "xấu người" hoặc "xấu xa".  Ông ta muốn nói Thiên Chúa lòng dạ xấu xa, nhưng lại ghép với phần nói về bề ngoài của câu trước để đánh lạc hướng người đọc.  Thật là thâm!

 

73. Isaac Asimov (1920-1992), Khoa học gia Mỹ: * Đối với tôi, có vẻ như là Thiên chúa đã được con người phát minh ra một cách thuận tiện; Chắc chắn là tôi không tin những huyền thoại của xã hội chúng ta, thiên đường và hỏa ngục, Thiên chúa và thiên thần, Sa-Tăng và quỷ (It seems to me that God is a convenient invention of the human mind; I certainly don’t believe in the mythologies of our society, in heaven and hell, in God and angels, in Satan and demons..)

 

Tôi xin góp ý cho độc giả người Việt dễ hiểu hơn là:

 

Đối với tôi, Thiên Chúa có lẽ là một sản phẩm tùy tiện của tâm trí con người; Tôi chắc chắn không tin vào những huyền thoại, vào thiên đường và hỏa ngục, vào TC và TT, Sa-Tăng và quỉ...)

 

58. Elbert Hubbard (1856-1915), Văn hào Mỹ: * Thiên đường: Ốc đảo Coney (không có thật) trong sự tưởng tượng của người Ki Tô (Heaven: The Coney Island of the Christian imagination.) * Thiên chúa: John Doe (1 tên đặt cho một nhân vật mà không ai biết là ai) của triết lý và tôn giáo (God: The John Doe of philisophy and religion.) * Thần học là một sự toan tính giải thích một chủ đề bởi những người không hiểu chủ đề đó (Theology is an attempt to explain a subject by men who do not understand it).

 

Tôi nghĩ có thể dịch thoát ý cho người Việt dễ hiểu là:

 

Thiên đường: Chỗ giải trí-nghĩ dưỡng trong trí tưởng tượng của người Ki-tô.

 

Vì Coney Island là một địa điểm nghỉ ngơi giải trí ở New York.

 

Xin cám ơn quí vị điều hành và bác TCN đã mở rộng cửa cho ý kiến đóng góp của độc giả.

 

Kính,

 

Lê Đức Hải