Phim Tài Liệu Mới Của Ken Burns - Cảm Xúc Đằng Sau Chiến Tranh Việt Nam

Phim Tài Liệu Mới Của Ken Burns - Cảm Xúc Đằng Sau Chiến Tranh Việt Nam

Ryan Bort /Newsweek

http://sachhiem.net/SACHNGOAI/SH/SH12_VNwar.php

03-Sep-2017

Nhà làm phim tài liệu Ken Burns và Lynn Novick, chủ yếu là các thám tử, phơi bày các bề mặt mới về các sự kiện của các khía cạnh của lịch sử Hoa Kỳ, cho dù đó là về nội chiến, Thế Chiến II, nhạc Jazz, luật cấm, hoặc bóng chày. Bộ phim mới nhất của họ - một cuộc điều tra đầy đủ về cuộc Chiến tranh Việt Nam do Geoffrey Ward viết, gồm 10 phần và 18 giờ - đã trở thành dự án thách thức nhất trong sự nghiệp của họ, có 100 cuộc phỏng vấn trong 10 năm.

Cặp đôi này không biết khi nào họ bắt đầu dự án phim tài liệu của họ đáng lẽ sẽ được phát hành trong nhiệm kỳ của Donald Trump, người mà nhiệm kỳ ngắn, gây tranh cãi của ông ta đã được so sánh với cố Tổng Thống Richard Nixon, người bị buộc tội leo thang cuộc Chiến tranh Việt Nam, kéo dài từ năm 1955 đến năm 1975. Khi ông Burns đặt câu hỏi với tờ Newsweek, "Nếu tôi nói với bạn tôi đã làm một bộ phim về các cuộc biểu tình của quần chúng chống lại chính quyền xảy ra trên khắp đất nước, về một Nhà Trắng trong tình trạng lộn xộn, về một tổng thống thuyết phục rằng báo chí đang nói dối và tìm cách bắt ông, về các tài liệu bí mật bị lộ, về một cuộc chiến tranh bất cân xứng và những cáo buộc rằng một cuộc vận động chính trị đã nhờ đến thế lực nước ngoài vào thời điểm bầu cử toàn quốc, thì sao? "

Tôi (Ryan Bort) sẽ nói rằng "chuyện này nghe quen quen." Và sau đó tôi hỏi họ một số câu hỏi (chữ đậm).

- Tôi 30 tuổi, và cũng giống như nhiều thế hệ khác, không biết nhiều về Chiến tranh Việt Nam. Tại sao tôi phải quan tâm?

BURNS: Rất nhiều thứ chúng ta đang trải nghiệm hôm nay - như đảng phái, sự chia rẽ giữa nhau, không có khả năng đàm thoại - là kết quả của hạt giống được trồng từ thời kỳ Chiến tranh Việt Nam.

NOVICK: Người ta hỏi chúng tôi, một người dưới 50 tuổi biết những gì về cuộc chiến này, và không có nhiều câu trả lời. Thật là kinh ngạc, nó lại được dạy ở trường. Đây cũng là lịch sử đáng tranh cãi, vì vậy không có cuốn sách nào bạn có thể dùng để có thể đưa ra câu chuyện mà bạn muốn nói. Khi chúng tôi làm một bộ phim, chúng tôi đang cố gắng kể một câu chuyện hay. Trong một trường hợp như thế này, thật là khó. Nó đòi hỏi rất nhiều sự thăm dò tham khảo từ nhiều nguồn trước khi chúng ta có thể đưa ra một câu chuyện có ý nghĩa.

- Làm thế nào bạn nhận ra sự hiểu biết của bạn về Việt Nam trước khi bạn bắt tay vào nó cách đây 10 năm và bây giờ?

BURNS: Tôi không nhận ra người bắt đầu dự án này. Tôi đã trải qua những năm 1960 khi còn bé và là một thiếu niên, cho đến năm 1971. Bạn nghĩ rằng bạn biết về nó. Bạn có trí tuệ thông thường. [Nghiên cứu về điều này], gần như mọi thứ tôi cho là đã hiểu đều bị đảo ngược. Bởi vì cuộc chiến đã không thành công tốt đẹp đối với Hoa Kỳ, chúng ta thường bỏ qua nó. Đó là một chủ đề rất gây tranh cãi, chúng ta thường không bàn về nó để được an toàn hơn. Không phải ngẫu nhiên mà tiếng Anh bạn nghe đầu tiên trong bộ phim là từ thủy quân lục chiến, người mô tả là người bạn với một cặp vợ chồng khác, và hai người vợ, sau 12 năm làm bạn, biết rằng chồng họ là Thủy quân lục chiến ở Việt Nam, và họ không hề có một lời nào nói về chuyện đó. Thủy quân lục chiến nói rằng giống như sống trong một gia đình có một người cha nghiện rượu. Suỵt! -bạn không nói về điều đó.

- Một trong những điều mà phim này khác với các tài liệu chiến tranh khác của hai bạn là số lượng các nguồn tài liệu gốc vẫn còn sống. Với 100 cuộc phỏng vấn, làm thế nào bạn quyết định chọn cái nào?

BURNS: Chúng tôi có chụp ảnh với khả năng chụp tỉ lệ 40-1 hoặc 50-1, chúng tôi đã hoàn thành bộ phim 18 giờ với hàng trăm giờ chúng tôi không sử dụng. Phim tài liệu này không phải là một cuốn bách khoa toàn thư về chiến tranh. Những gì chúng tôi muốn là kể một câu chuyện sử thi với nhiều tấm ảnh tài liệu nguyên thủy, hay hạng nhì và hạng ba, và để làm điều đó theo một phong cách trong đó một số câu chuyện, như một câu chuyện POW, sẽ phải tiêu biểu cho tất cả các câu chuyện POW. Năm tiếng gầm của quân đội sẽ phải tượng trưng cho hàng trăm ngàn tiếng gầm của Quân đội khi vào Việt Nam. Không phải những gì chúng tôi không sử dụng là không tốt. Một số trong đó cũng ngoạn mục lắm; nhưng chỉ vì không phù hợp trong thời điểm đó.

- Có một cuộc phỏng vấn nào nổi bật không?

BURNS: Có, một anh chàng Quân đội, tên Mike Haney. Tôi thấy mình đang khóc, cùng với anh ta, vào lúc xảy ra vụ tấn công. Tôi thắt ruột vì nỗi lo lắng khi anh ta làm cho thời điểm đó trở thành hiện thực.

- Điều gì những nhà hoạch định chính sách có thể học được từ những gì đã xảy ra trong thời đó?

BURNS: Tôi không bao giờ nghĩ theo cách đó bởi vì tôi làm những bộ phim này cho tất cả mọi người. Vì một số lý do lạ lùng, mọi người có một sự nhiệt tình cho chiến tranh. Có một cái gì đó hấp dẫn để xem đánh nhau; đó là khi bạn chậm xe lại để xem một tai nạn đụng xe chẳng hạn. Tôi hy vọng chi phí của nó sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách dừng lại, đó sẽ là một câu chuyện cảnh báo. Chắc đó là lý do duy nhất để điều tra các cuộc chiến tranh, trừ khi, đồng thời để chứng minh, một cách nghịch lí, rằng trong khi nó mang lại những điều tồi tệ nhất cho chúng ta, đôi khi nó có thể mang lại những điều tốt nhất. Tôi nghĩ rằng bộ phim của chúng tôi thể hiện những khoảnh khắc hài hước, tình bạn hữu, sự can đảm và tình yêu tuyệt vời. Tôi thích ý tưởng về tình yêu là một sản phẩm phụ của một bộ phim về chiến tranh.

Một phần nào, tôi xấu hổ vì điều đó. Tình yêu là một từ ngữ thực sự khó khăn để nói khi bạn đang đối phó với lịch sử, chính trị và chiến tranh. Nhưng tôi nhìn lại và cảm thấy rằng trung tâm của các bộ phim của tôi là tình yêu.

- Liệu có những nhận thức về lịch sử thích đáng cho bối cảnh Mỹ ngày nay?

NOVICK: Có nhiều sự cộng hưởng. Một trong những câu hỏi lớn là, "Thế nào là một người Mỹ? Là công dân của một nước dân chủ có nghĩa gì?" Đó là một câu hỏi lớn được đặt ra trong Chiến tranh Việt Nam và chắc chắn là một câu hỏi vô cùng quan trọng hiện nay.

BURNS: Mọi người tuyên bố rất nhiều trong các bài luận, và thực sự không đi đến đâu cả. Đôi khi, Việt Nam là một câu chuyện tiêu cực làm chúng ta chia rẽ. Nhưng nó cũng có thể là câu chuyện của một người trong nước dân chủ nói rằng chúng ta không muốn làm vậy nữa. Bạn có thể nhìn vào khoảnh khắc này trong lịch sử của chúng ta, và có lẽ đây là một cuộc thử nghiệm tuyệt vời. Đây có thể là một thử nghiệm về sự trung thành đối với các nguyên tắc mà theo đó chúng ta đã được thành lập.

- Thật khó mà nghĩ rằng hiện giờ là một cái gì đó chúng ta sẽ nhìn lại với niềm tự hào trong 50 năm.

BURNS: Trong những năm đầu của Franklin Roosevelt, ở đỉnh điểm của thời kỳ đại suy thoái, khi nhiều quốc gia đã đổi sang sự toàn trị, câu hỏi đặt ra là liệu chúng ta cũng có thể làm như vậy? Có người nói với Roosevelt rằng hoặc là ông sẽ trở thành tổng thống tốt nhất hoặc tệ nhất. Ông nói, nếu tôi không thành công, tôi sẽ trở thành tổng thống cuối cùng.

Phim Chiến tranh Việt Nam sẽ ra mắt trên PBS ngày 17 tháng 9.

Ảnh trong phim

______________

Bài đọc thêm:

- Tại Sao Không Thể Thắng Được Chiến Tranh Việt Nam? Kevin Boylan / NewYork Times

- Bộ Phim “Chiến Tranh Việt Nam” Của Ken Burns Và Lynn Novick Sẽ Được Truyền Trực Tuyến Ở Việt Nam - Phim có phụ đề tiếng Việt- pressroom.pbs.org


Ken Burns' New Documentary Exposes the Emotion Behind the Vietnam War

Ryan Bort, Newsweek Sat, Sep 2 9:00 AM PDT

Documentary filmmakers Ken Burns and Lynn Novick are essentially detectives, exposing new layers of entrenched facts about facets of American history, whether it’s the Civil War, World War II, jazz, Prohibition or baseball. Their latest film—a typically exhaustive 10-part, 18-hour inquiry into the Vietnam War, written by Geoffrey Ward—turned out to be the most challenging project of their careers, involving 100 interviews over a period of 10 years.

The duo had no way of knowing when they began the project that their documentary would be released during the presidency of Donald Trump, whose short, controversial tenure has been compared to that of Richard Nixon, accused of escalating the Vietnam War, which lasted from 1955 to 1975. As Burns tells Newsweek, “What if I told you I’d been working on a film about mass demonstrations against the political administration occurring across the country, about a White House in disarray, about a president convinced that the press is lying and out to get him, about document drops of classified material, about an asymmetrical war and accusations that a political campaign reached out to a foreign power at the time of a national election?”

I’d say, sounds familiar.  And then ask them some questions.

I’m 30 and, like a lot of my generation, don’t know much about the Vietnam War. Why should I care?

BURNS: So much of what we’re experiencing today—the hyperpartisanship, the divisions between each other, the inability to have a conversation—is the result of seeds planted during the Vietnam War period.

NOVICK: People ask us what anyone under 50 knows about this war, and the answer is, not much. It’s shocking how little it’s taught in school. It’s also contested history, so there’s no one book you can go to to bring out the story you’re trying to tell. When we make a film, we’re trying to tell a good story. In a case like this, it’s hard to do. It required a lot of triangulation of multiple sources for us to put together a narrative that makes sense.

How would you characterize your understanding of Vietnam before you embarked on it 10 years ago and now?

BURNS: I don’t recognize the person who started this project. I lived through the 1960s as a kid and a teenager, up to being draft-eligible by 1971. You think you know [about it]. You possess the conventional wisdom. [Researching this], almost everything I presumed was turned upside down. Because the war didn’t turn out so well for the United States, we tend to ignore it. It’s a very contentious topic, which makes it safer not to talk about it. It’s no accident that the first English you hear in the film is from a Marine who describes being friends with another couple, and the two wives, after 12 years as friends, learn that their husbands had been Marines in Vietnam, and they hadn’t said a word about it. The Marine said it’s like living in a family that had an alcoholic father. Shhh—you don’t talk about that.

One of the ways this differs from your other war documentaries is the number of primary sources who are still alive. With 100 interviews, how did you decide which to include?

BURNS: We have probably a 40-to-1 or 50-to-1 shooting ratio—we have an 18-hour finished film with hundreds of hours we haven’t used, that we’re aware of not using. This documentary is not an encyclopedia of the war. What we wish to do is to tell an epic story with lots of primary and secondary and tertiary cameos, and to do it in a fashion in which some stories, like a POW story, will have to stand in for all POW stories. Five Army grunts will have to stand in for the hundreds of thousands of Army grunts who went into Vietnam. It’s not that what we didn’t use isn’t good. Some of it is spectacular; it just didn’t fit into that moment.

Is there an interview that stands out?

BURNS: An Army guy, Mike Haney. I found myself in tears, with him, at the moment of an attack. I had a knot in my stomach from that anxiety as he made this moment become real.

What can policymakers learn from what was happening then?

BURNS: I never think in those terms because I make these films for everybody. For some strange reason, people have an enthusiasm for war. There is something riveting about watching battles; it’s the car wreck you slow down for. I just hope the cost of it would give policymakers pause, that it will be a cautionary tale. That ought to be the only reason to investigate wars—except to also prove, paradoxically, that while it brings out the worst in us, it can sometimes bring out the very best. I think our film shows moments of humor and fellowship and courage and great love. I love the idea of love being a byproduct of a film about war.

Part of me is embarrassed by that. Love is a really tough word to say when you’re dealing with history and politics and war. But I look back at my films and feel that at the heart of all of them is love.

Are there historical insights that might lend context to America today?

NOVICK: There are many resonances. One of the big questions is, ‘What does it mean to be an American? What does it mean to be a citizen of a democracy?’ That was a big question being asked during the Vietnam War and is certainly an extraordinarily important question right now.

BURNS: People make a lot of essayistic declarations, and they really go nowhere. Sometimes, you say Vietnam is a negative story of how we came apart. But it could also be the story of a democratic people who say we don’t want to do this anymore. You could look at this moment in our history, and maybe this is a phenomenally beautiful test.... This may be a test of our ultimate devotion to the principles on which we were founded.

It’s hard to think of this time as something we’ll look back on with pride in 50 years.

BURNS: In the early years of Franklin Roosevelt, in the depths of the Depression, as many countries were flipping to a totalitarian thing, the question was, would we also do that? Somebody said to Roosevelt that you’re either going to be the best president or the worst president. He said, if I don’t succeed, I’m going to be the last president.

The Vietnam War debuts on PBS September 17.

 

Source https://www.yahoo.com/news/ken-burns-apos-documentary-exposes-160002598.html