Bức ảnh duy nhất của Abraham Lincoln tại Gettysburg (ngồi giữa), chụp vào giữa trưa, 3 giờ trước khi ông đọc diễn văn.
Martin Luther King, Jr. đọc bài diễn văn "Tôi Có một Giấc mơ" tại Washington, D.C.
B.Obama đắc cử tổng thống
Hoa kỳ nhiệm kỳ I (2008-2012)
B.Obama đắc cử tổng thống
Hoa kỳ nhiệm kỳ II (2012-2016)
Con đường bình đẳng: A. Lincoln - M. Luther King - B. Obama.
Bài diễn văn của Lincoln đọc ở Gettysburg được viết một cách công phu
đã được nhìn nhận là một trong những bài diễn văn vĩ đại nhất trong lịch
sử Mỹ Quốc. Trong bài diễn văn chưa tới 300 từ và dài từ hai đến ba phút
này, Lincoln đã viện dẫn những nguyên tắc về bình đẳng được tuyên cáo
bởi bản Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ, và khẳng định rằng cuộc Nội chiến là
một sự đấu tranh không chỉ cho Liên bang mà để “sản sinh một nền tự do
mới”, sẽ mang đến cho mọi công dân một sự bình đẳng thật.
Một trăm năm sau, năm 1963, Martin Luther King, một
mục sư da đen tranh đấu cho dân quyền Mỹ, đặc biệt là dân quyền của
người da đen đã đọc bài diễn văn nổi tiếng “Tôi
có một giấc mơ ”. Đó là giấc mơ cho người da đen được đi đứng ngồi làm như người da trắng, một giấc mơ bình đẳng mà tổng thống Abraham Lincoln đã mở cửa từ cả trăm năm trước. Và từ buổi diễn thuyết xúc động cả nước Mỹ, câu nói trong giấc mơ đó đã từng bước tiến dần ra hiện thực. “Chúng ta tin rằng bằng cách nào đó tình trạng này
có thể và sẽ đươc thay đổi. Hãy đừng đắm mình trong nỗi tuyệt vọng”.
Ngày hôm nay, chỉ 47 năm sau, giấc mơ của M. Luther King không
những đã được hiện thực từ lâu, nay còn bộc phát đến tột đỉnh của hiện
thực. Năm 2008, cuộc chiến thắng của Barack OBAMA trong kỳ tranh cử
tổng thống đã hoàn tất trọn vẹn giấc mơ của Martin Luther King; cho
người da đen ở Mỹ; và cho dân tộc Mỹ nói chung. Xin xem lại
bài diễn văn nhận chức, cũng xúc động cả thế giới,
của tổng thống Barrack Obama:
http://sachhiem.net/LTX/LyThaiTS01.php
Nhân ngày lễ kỷ niệm Martin Luther King, xin ghi
lại đây bài tóm lược thông tin về bài diễn văn gây xúc động của ông từ
trang ttp://vi.wikipedia.org/wiki/Tôi_có_một_giấc_mơ:
Tôi có một giấc mơ
"Tôi có một giấc mơ" (I Have a Dream)
là tên phổ biến của bài diễn văn nổi tiếng nhất của
Martin Luther King, Jr., khi ông nói, với sức mạnh thuyết phục của
tài hùng biện, về ước mơ của ông cho tương lai của nước
Mỹ, khi người da trắng và người da đen có thể sống chung hoà thuận
như những con người bình đẳng. Ngày
28 tháng 8 năm
1963, King đọc bài diễn văn này từ những bậc thềm của
Đài Tưởng niệm Lincoln trong cuộc
Tuần hành đến Washington vì Việc làm và Tự do. Ấy là thời điểm quyết
định cho
Phong trào Dân quyền Mỹ. Bài diễn văn, theo giới học giả về
thuật hùng biện, là một trong những bài diễn văn vĩ đại nhất trong
lịch sử và là bài diễn văn xuất sắc nhất
thế kỷ 20.
Phong cách
Được ca tụng như là một kiệt tác của
thuật hùng biện, bài diễn văn của King được định hình theo phong
cách thuyết giáo của các
mục sư da đen thuộc giáo phái
Baptist, thường viện dẫn từ những nguồn có giá trị thiêng liêng và
được mọi người tôn trọng như
Kinh Thánh,
Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ,
Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ và
Hiến pháp Hoa Kỳ.
Thông qua thủ thuật hùng biện để kiến tạo những liên tưởng (định
nghĩa bởi Campell và Huxman (2003) như là "những trích dẫn gián tiếp từ
kiến thức văn hoá chung của người Mỹ như Kinh Thánh,
thần thoại Hi Lạp và
La Mã, hoặc lịch sử nước Mỹ"), King sử dụng ngôn từ và các trích
đoạn từ những áng văn thâm thuý và được yêu thích của văn hóa Hoa Kỳ để
biến chúng thành sức mạnh thuyết phục cho bài diễn văn của ông. Ngay từ
phần đầu của bài diễn văn, King đã mượn lời từ
Diễn văn Gettysburg[4]
của
Abraham Lincoln khi ông nói "Five score years ago..." (Một
trăm năm trước...). Những gợi ý đến từ Kinh Thánh chiếm vị trí vượt
trội. King trích dẫn từ Thi thiên (Thánh vịnh) 30.5[5]
trong đoạn thứ nhì của bài diễn văn, khi nhắc đến điều khoản bãi bỏ nô
lệ được ghi trong bản Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ, ông nói "Nó đã đến
như bình minh rộn rã để kết thúc đêm dài tăm tối của kiếp nô lệ".
Một gợi ý khác đến từ Kinh Thánh được tìm thấy trong đoạn thứ mười của
bài diễn văn: "Không, không, chúng ta không hài lòng, và chúng ta sẽ
không hài lòng cho đến khi sự công chính đổ xuống như nước chảy và sự
chính trực như một dòng sông", đến từ Amos 5.24[6].
King cũng trích dẫn từ Isaiah 40.4[7]
khi ông nói "Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày mọi thung lũng sẽ
được nâng cao, mọi đồi núi sẽ bị hạ thấp, chỗ lồi lõm sẽ được san bằng,
chỗ quanh co sẽ thành ngay thẳng, và sự vinh hiển của
Thiên Chúa sẽ hiển lộ để mọi loài xác thịt cùng nhau chiêm ngưỡng..."
Sử dụng những chữ đầu một câu hoặc một phân đoạn để nhấn mạnh, sắp
xếp và đẩy một ý tưởng lên đỉnh điểm (Campbell & Huxman, 2002, p. 177)
là phép hùng biện được King sử dụng suốt bài diễn văn. Một ví dụ được
tìm thấy ngay từ đầu khi King dẫn đưa đám đông đến cao trào: "Nay là
lúc..." được lặp lại bốn lần trong đoạn thứ sáu của bài diễn văn.
Nổi tiếng nhất là câu nói "Tôi có một giấc mơ..." được lặp lại
tám lần khi King phác hoạ bức tranh hoà hợp chủng tộc của một nước Mỹ
hiệp nhất.
Chú thích
^
abc U.S. Census Bureau;
[1]; Data Set: 2007 American Community Survey; Survey: 2007
American Community Survey. Retrieved
2008-01-24
^ 12,1% dân số Hoa Kỳ năm 2005
^
“US Census Bureau, racial breakdown of the United States in 2005”.
Truy cập
20 tháng 11 năm
2006.
^ "Four scores and seven years ago, our fathers brought
forth..." Diễn văn Gettysburg
^ "Sự khóc lóc đến trọ ban đêm, Nhưng buổi sáng bèn có sự
vui mừng" – Thi thiên 30.5
^ "Thà hãy làm cho sự chính trực chảy xuống như nước, và
sự công bình như sông lớn cuồn cuộn" – Amos 5.24
^ "Mọi nơi sủng thấp sẽ được cao lên; mọi núi mọi gò sẽ
bị hạ xuống; các nơi gập ghềnh sẽ làm cho bằng; các nơi dốc hãm sẽ
làm thành đồng nội. Bấy giờ sự vinh hiển của Chúa sẽ hiện ra, và mọi
xác thịt đều sẽ xem thấy" Isaiah 40.4